[nobita]

Hôm nay đ�c báo Tuổi trẻ, thấy một bài báo hay, đáng suy nghĩ, ACE đ�c thư giản

Ngư�i châu � có thể suy nghĩ?


TT - “Có thể, nhưng không tốt lắm!�, là câu trả l�i của Kishore Mahbubani - cựu đại sứ Singapore tại Liên Hiệp Quốc. Quyển sách của ông Ngư�i châu � có thể suy nghĩ? vừa được tái bản lần thứ ba. “Câu chuyện chi�u thứ bảy� m�i độc giả theo dõi cuộc t�a đàm giữa tạp chí Salon (Mỹ) với Kishore Mahbubani.

* Ông nghĩ gì khi h�i “Ngư�i châu � có thể suy nghĩ?�?

- Vài năm trước, ở Singapore diễn ra đại hội quốc tế thư�ng niên v� suy nghĩ. Chính vào th�i điểm đó tôi đã nghĩ đến câu h�i này.

Vì sao tôi nghĩ đến nó khá đơn giản: vào năm 1000, các xã hội năng động và thịnh vượng nhất trên thế giới nằm ở châu �. Châu Âu vẫn còn đang vật vã thoát kh�i th�i kỳ Trung cổ và Bắc Mỹ còn chưa được phát hiện. 1.000 năm sau chúng ta có một hiện trạng đảo ngược hoàn toàn: các xã hội năng động và thịnh vượng nhất nằm ở Bắc Mỹ, châu Âu ở dưới một bậc và châu � bị b� tít đằng sau. Câu h�i tôi đặt ra: Tại sao những xã hội một th�i tiên phong trong n�n văn minh toàn cầu lại đánh mất cả một thiên niên kỷ?

* Vì những nước này bị tụt hậu hay vì xã hội phương Tây tiến bộ quá nhanh chóng?

- Cả hai. Trong tư duy của ngư�i phương Tây có một bước nhảy v�t thần kỳ. �ã có phong trào Cải cách (ở châu Âu, thế kỷ 16), th�i kỳ Phục hưng (thế kỷ 14,15,16), cuộc cách mạng khoa h�c kỹ thuật - cứ hết đợt sóng này lại tiếp đợt sóng tiến bộ khác. Tôi đã thử làm một đứa trẻ của cả phương �ông và phương Tây để có thể hồn nhiên đi vào cả hai thế giới tinh thần này. Và tôi thấy đang tồn tại hai vũ trụ tinh thần khác biệt. Hai vũ trụ này đã không thể nhập vào nhau làm một. Khi hiểu ra rồi, tôi cảm thấy hoang mang bởi có rất nhi�u ngư�i châu � không thể nhận ra h� phải tự vấn thật nghiêm túc nếu muốn thành công và không lãng phí thêm một thiên niên kỷ nữa.

* Ông muốn h� phải đặt ra những loại câu h�i nào?

- Câu h�i cơ bản nhất là: Tại sao xã hội của h� bị tụt hậu? Tại sao cho đến cuối thế kỷ 20 rồi mà chỉ có một xã hội châu � duy nhất hiện đại hóa hoàn toàn là Nhật Bản? Theo tôi, nguyên nhân căn bản khiến xã hội phương Tây thành công nằm ở chế độ tr�ng dụng nhân tài và sự vô tư trong sử dụng tài năng. Vào năm 1992 khi theo h�c ở Harvard, tôi rất ngỡ ngàng khi thấy Harvard có thể “thẳng thừng� và vô tư đến vậy trong công tác ch�n lựa giáo sư. H� muốn tìm ra ngư�i tài nhất ở từng lĩnh vực. H� không cần biết đến nguồn gốc, quốc tịch, chủng tộc và càng không để những quan hệ cá nhân chi phối. �i�u đó đã làm nên một �ại h�c Harvard vĩ đại.

* �i�u ông viết - phần còn lại của thế giới sợ phương Tây giống y như cách phương Tây sợ phần còn lại của thế giới - thật thú vị. Làm sao mà phương Tây nên “sợ phần còn lại của thế giới�?

- Những xã hội mạnh nhất hiện nay vẫn nằm ở phương Tây. Bạn sẽ kinh ngạc khi biết một quyết định đơn giản của phương Tây cũng có thể gây ra thiệt hại lớn. Thí dụ, trong thương mại, một qui định mới v� chuối có thể giết chết cả một n�n công nghiệp. Hay một qui định mới v� dệt may có thể làm hàng ngàn ngư�i thất nghiệp. Có một tổ chức phi chinh phủ (NGO) n� của Bỉ tới Bangladesh và phát hiện một xưởng thuê mướn lao động trẻ em. H� đã reo lên theo kiểu “bắt quả tang�: “A ha. M�i ngư�i thấy chưa? Thấy chúng tôi nói đúng chưa?�. Hai năm sau đó, NGO đó trở lại và anh đoán xem chuyện gì đã xảy ra? Rất nhi�u trẻ gái từng lao động ở đó bây gi� đã trở thành gái điếm. �ó là lý do tôi đã trích dẫn câu nói của Max Weber vào cuốn sách của mình: “Không phải cái tốt chỉ có thể sinh ra cái tốt và đi�u ác sinh đi�u ác, mà thư�ng là ngược lại�.

Dân chủ là một mục tiêu dài hạn. Chúng ta không thể áp đặt cùng một hệ thống cho những xã hội được vận hành khác nhau. Cuối Chiến tranh lạnh, Francis Fukuyama đã viết bài báo nổi tiếng “Sự kết thúc của lịch sử�. Nước Mỹ thư�ng nghĩ mình đã đi đến đỉnh của lịch sử và m�i ngư�i khác phải bắt chước theo để giống y như mình. Song đi�u mà chúng ta đang thấy, một bài h�c lớn, đó không phải là một sự kết thúc mà là một sự trở lại của lịch sử.

* Liệu sự trở lại của lịch sử có làm các n�n văn minh va chạm chan chát vào nhau? Hay đó sẽ là một sự hòa trộn các n�n văn minh mà ông mong đợi?

- Tôi thấy đang có một tiến trình hòa trộn diễn ra. Nếu đi du lịch từ Singapore qua Sydney, San Francisco hay Vancouver, bạn không có cảm giác mình đang giã từ một thế giới văn hóa này để đi vào thế giới văn hóa khác. Ngư�i châu � và ngoài châu � tương tác với nhau dễ và thoải mái. Nếu đi tới một trư�ng đại h�c sẽ càng thấy rõ đi�u này, ở đó là sự gặp gỡ nhau của các tư tưởng.

Một đi�u tôi phải nhấn mạnh, mà đi�u này lại có vẻ mâu thuẫn với những gì tôi vừa nói, rằng dòng tư tưởng hiện nay chỉ mới là đư�ng một chi�u. Song tôi thấy sắp xuất hiện một con đư�ng hai chi�u. Lịch sử và văn hóa Trung Quốc và Ấn �ộ còn quá nhi�u đi�u chưa được phát hiện lại. Châu Âu đã đi qua th�i kỳ Phục hưng vài thế kỷ trước đây. Phải có một th�i kỳ Phục hưng của châu � trong vài thập kỷ tới. Nó phải tới thôi. Ngư�i châu � đã đạt đến một mức độ giàu có nhất định, h� sẽ làm đúng theo những gì Rockefeller và một số ngư�i khác đã nói: quay trở v� và phát hiện lại quá khứ.

THỦY TÙNG trích dịch

link trích từ Tuổi Trẻ
http://www.tuoitre.com.vn/tianyon/Index.as...0&ChannelID=396

[thanhlong]

Bài này mình cũng đã đ�c, và ngẫm nghĩ cả buổi sáng, ��c rồi thấy sướng vì như tìm được l�i giải thích, nhưng nếu đ�c cả cuốn sách chắc là mệt m�i lắm, đây chỉ là phần trích dịch từ cuốn sách mà thôi

Tuy nhiên, cũng có nhi�u đi�u chưa th�a mãn, mà lý do thì hình như mình miễn cưỡng nặn ra. Ví dụ như câu nói "Những xã hội mạnh nhất hiện nay vẫn nằm ở phương Tây" mình cho chưa chắc là đã đúng, bởi nói mạnh thì theo tiêu chí nào, các giá trị vật chất hay tinh thần thuấn túy? Như thế là còn nhi�u đi�u phải bàn

Nhưng đ�c cả cuốn sách thì hơi bị mệt m�i đấy

[nobita]

�úng như ý Long nói. ��c cuốn này xong thì cũng " nát óc". Tuy nhiên có những đi�u gì đó rất hay buộc mình phải suy ngẩm và liên hệ xa hơn. ��c xong bài báo này cũng hơi giật mình cho dù đó là những đi�u ai cũng có thể biết.