[truonghoang]

Hồ Dzếnh tên thật là Hà Triệu Anh (Hồ Dzếnh là phiên âm của Hà Anh theo gi�ng Quảng �ông).

Ông sinh năm 1916 tại làng �ông Bích huyện Quảng Xương tỉnh Thanh Hóa. Cha là ngư�i Quảng �ông, sang sinh sống ở Việt Nam từ khoảng 1890, mẹ là ngư�i Việt.

Hồ Dzếnh ra Hà Nội h�c trung h�c, dạy tư, viết thơ, viết báo từ năm 1931. Năm 1953 vào Sài Gòn làm báo, năm 1954 trở v� Hà Nội viết báo, làm thơ.

Ông mất ngày 13 tháng 8 năm 1991 tại Hà Nội.

Tác phẩm tiêu biểu: các tập thơ Quê Ngoại (1942), Hoa Xuân �ất Việt (1946); tập truyện ngắn Chân Tr�i Cũ (1942); và các tiểu thuyết Một Truyện Tình 15 Năm V� Trước (1942); Những Vành Khăn Trắng (1946).

Sự pha trộn của hai giòng máu chi phối nhi�u sáng tác của tác giả. Tập thơ Quê Ngoại gây được nhi�u ấn tượng nhất với những l�i thơ êm đ�m, nhẹ nhàng, trong sáng, và những cảm xúc đằm thắm chân thành dành riêng cho "quê ngoại" thân thương...



Thi sĩ hai dòng máu Việt – Hoa


Nhà thơ Hồ Dzếnh tên thật là Hà Triệu Anh, sinh năm 1916 tại xã Quảng Trư�ng, huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa, cha ông là Hà Kiến Huân, gốc Hoa từ Quảng �ông, Trung Quốc di cư sang Việt Nam vào những năm cuối cùng của thế kỷ 19, gặp mẹ ông là �ặng Thị Văn, một cô gái chở đò ngang trên sông Ghép - Thanh Hoá. Hai ngư�i thành gia thất, sinh sống bằng đổi chác hàng hóa ở các chợ bến sông, trên một con đò d�c.

Thuở nh�, Hồ DZếnh sống với cha mẹ ở núi Thanh Hoá (huyện Như Xuân). Sau khi bố lấy vợ hai, ông sống với mẹ ở làng �ông Bích, rồi thị xã Thanh Hoá và theo h�c trư�ng Nhà Chung. Từ cấp trung h�c, ông ra h�c ở Hà Nội, vừa h�c vừa kiếm sống bằng ngh� gia sư và làm công cho các hiệu buôn ngư�i Hoa.
Là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam ngay từ đầu buổi thành lập (1957). Sinh ra và lớn lên khi đất nước còn đang chìm trong cảnh nô lệ lầm than, hồn thơ của Hồ Dzếnh như thể một hạt "lệ ng�c" được kết tinh từ cuộc đ�i lam lũ của cha, của mẹ, của bản thân và của đồng bào ông. Ngay từ 1937, Hồ Dzếnh đã làm thơ, viết truyện ngắn đăng trên các báo: Trung Bắc Chủ nhật, Tiểu thuyết thứ bảy, Tập san Mùa gặt mới…
Kháng chiến chống Pháp ông v� sống ở Thanh Hóa, sau ngày hòa bình (1954), Hồ Dzếnh trở lại Hà Nội, ông tham gia Ban chấp hành Hội Liên hiệp Văn h�c nghệ thuật Việt Nam một khóa. Sau đó đi thâm nhập thực tế, làm thợ đúc thép và hợp cơ khí ở nhà máy xe lửa Gia Lâm. Sống với công nhân và sáng tác văn h�c ở Hà nội.

Giai thoại bút danh Hồ Dzếnh



Nhà thơ Hồ Dzếnh nếu phát âm theo gi�ng Quảng �ông là Hồi-Tsìu-Díng, thu g�n lại là Hồi-Díng, chắc vì khi phiên âm sang tiếng Việt hai tiếng Hồi-Díng nghe không được hay lắm nên ông đã ghi là Hồ Dzếnh. Tuy vậy anh em văn nghệ vẫn cứ trêu đùa g�i anh là Hồ Dính, có ngư�i còn đặt một vế đối:
Hồ Dính dính hồ hồ chẳng dính để thách đối. Lúc có ngư�i đối lại là: Ng�c Giao giao ng�c ng�c không giao mượn tên nhà văn Ng�c Giao. Cũng có ngư�i đối lại: Vũ Bằng bằng vũ vũ chưa bằng, mượn tên nhà văn Vũ Bằng, nhưng đ�u chưa chỉnh.


Sự nghiệp văn chương trên đất Việt
Thành công nhất của Hồ Dzếnh, theo nhi�u nhà nghiên cứu, nhà phê bình thì tập truyện Chân tr�i cũ, vì đó là một phần tự truyện của ông. Với L�i tựa của nhà văn Thạch Lam: “Những truyện ông kể cho ta biết toàn là những chuyện v� gia đình ông, gia đình của những ngư�i Trung Hoa nhẫn nại và chịu khó sang lập nghiệp ở bên này. Một ngư�i cha lầm lì, suốt ngày không nói, một ngư�i mẹ Việt Nam vào hạng những ngư�i đàn bà chỉ biết có chịu khó v� chồng con, không bao gi� một l�i phàn nàn hay oán hận, mà cái uớc mong sung sướng nhất là cái cớ được hy sinh mãi. Và một vài ngu�i con, một vài ngư�i nông dân Trung Hoa – sáng lập thành cái gia đình mà số phận hình như bắt buộc phải buồn rầu. Sau khi ngư�i cha qua đ�i, thì cái th�i sung túc, đoàn tụ cũng mất đi�.
Trong “L�i giới thiệu� Tuyển tập Hồ Dzếnh – Tác phẩm ch�n l�c, NXB Văn H�c 1988, nhận định: “Tác phẩm của Hồ Dzếnh không nhi�u, lại không tập trung ở một t� báo hay đặc san nào. Với bản chất trầm lắng, ông luôn luôn khiêm tốn tự cho mình là ngư�i mới bắt đầu bước vào ngh� viết. Tuy nhiên, với hai tập văn thơ Chân tr�i cũ và Quê ngoại, Hồ Dzếnh được biết đến như một nhà thơ có chân tài�.
Nhà văn Ki�u Thanh Quế đã nhận xét trong tạp chí Tri Tân số 67, ngày 13.6.1942 rằng: “Ngòi bút Hồ Dzếnh đã có được lắm đặc tánh khả quan trong khi phô diễn. Nó nên t� ra có sức mạnh trong những tiểu thuyết dày dặn, thì tên tuổi của ngư�i Minh Hương ấy – Hồ Dzếnh là ngư�i Minh Hương, văn h�c quốc ngữ không n� hà chẳng đón tiếp như đã đón tiếp bao nhiêu nhà văn Việt Nam hữu tài�.
Nhà thơ Hoài Anh trong tập Chân dung văn h�c, NXB Hội Nhà văn 2001 nhận định v� Hồ Dzếnh: “Phần đóng góp quan tr�ng nhất cho văn h�c Việt Nam của anh lại là tập Chân tr�i cũ, thể hiện nếp sinh h�at, tính cách, tình cảm, tâm lý của bà con gốc Hoa trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam. Hồ Dzếnh chỉ kể chuyện v� ngư�i cha mình, các anh, chị, em mình, con ngựa của cha mình… mà làm cho ngư�i đ�c Việt Nam rung động tận đáy lòng�.
Riêng tập truyện Cô gái Bình Xuyên, NXB Tiếng Phương �ông, 1946 ca ngợi cuộc kháng chiến chống Pháp của quân dân Nam bộ hồi 1945 - 1946 và được nhà văn, giáo sư �ặng Thai Mai trong tạp chí Tiên phong ghi nhận như một tín hiệu đầu tiên của văn h�c kháng chiến.


Chuyện tình của Hồ Dzếnh
Chuyện tình của ông cũng rất hoàn cảnh với nhi�u nỗi ngang trái éo le nhưng lại hạnh phúc đến cuối đ�i.
Mối tình thứ nhất: Ông lập gia đình với cô nữ sinh giác ngộ cách mạng, thoát ly gia đình từ năm 1942, làm công tác tuyên truy�n cho Mặt trận Việt Minh tên là Nguyễn Thị Huy�n Nhân. Năm 1950, bà Huy�n Nhân mất vì bệnh dịch tả để lại cho ông một đứa con trai mới bốn tháng tuổi. Còn thiếu sữa, ông phải bế con đi khắp nơi xin bú chực. Thông cảm hoàn cảnh khó khăn của ông, chính quy�n Cách mạng cấp giấy phép để ông v� Hà Nội chữa bệnh cho con và tìm kiếm gia đình, tức ngư�i anh ruột thứ hai, ông Bích, nhưng lúc đó ông này đã vào Sài Gòn làm ăn, nên Hồ Dzếnh vào Sài Gòn tìm anh. Ở đây, ông viết cho báo Thần Chung với bút hiệu Hoàng Liên – ngụ ý ngậm đắng nuốt cay để kiếm sống.
Mối tình thứ hai: Năm 1953, vợ góa của nhà thơ Trần Trung Phương cho tái bản tập thơ Mấy vần tươi sáng của ngư�i chồng tài hoa đã chết trẻ, nhi�u anh em đã gợi ý cho bà m�i Hồ Dzếnh viết l�i giới thiệu cuốn sách. Nhưng m�i ngư�i lại bàn bạc cho Trúc Khanh viết. Trong buổi tiệc giới thiệu tập sách, hai ngư�i đã quen nhau rồi sau đó yêu nhau. Trong đám cưới của hai ngư�i, có ngư�i đã mừng câu đối:
Vợ góa nhà văn, lấy nhà văn góa vợ,
Con nuôi nước Việt, nh� nước Việt nuôi con.

Sau đây là bài ti�n thân của bản nhạc "Chi�u"... DTT trên đây (chưa có trong tranh HD của �T)!




Trên đư�ng v� nhớ đầy
Chi�u chậm đưa chân ngày
Tiếng buồn vang trong mây

Chim rừng quên cất cánh
Gió say tình ngây ngây
Có phải sầu vạn cổ
Chất trong hồn chi�u nay


Tôi là ngư�i lữ khách
Mầu chi�u khó làm khuây
Ngỡ lòng mình là Rừng
Ngỡ hồn mình là Mây


Nhớ nhà châm điếu thuốc
Khói xanh bay lên cây





Hồ Dzếnh tên thật là Hà Triệu Anh (Hồ Dzếnh là phiên âm của Hà Anh theo gi�ng Quảng �ông). Ông sinh năm 1916 tại làng �ông Bích huyện Quảng Xương tỉnh Thanh Hóa. Cha là ngư�i Quảng �ông, sang sinh sống ở Việt Nam từ khoảng 1890, mẹ là ngư�i Việt.
Hồ Dzếnh ra Hà Nội h�c trung h�c, dạy tư, viết thơ, viết báo từ năm 1931. Năm 1953 vào Sài Gòn làm báo, năm 1954 trở v� Hà Nội viết báo, làm thơ.
Ông mất ngày 13 tháng 8 năm 1991 tại Hà Nội.
Tác phẩm tiêu biểu: các tập thơ Quê Ngoại (1942), Hoa Xuân �ất Việt (1946).
Sự pha trộn của hai giòng máu chi phối nhi�u sáng tác của tác giả. Tập thơ Quê Ngoại gây được nhi�u ấn tượng nhất với những l�i thơ êm đ�m, nhẹ nhàng, trong sáng, và những cảm xúc đằm thắm chân thành dành riêng cho "quê ngoại" thân thương.












Mầu Cây Trong Khói

Trên đư�ng v� nhớ đầy...
Chi�u chậm đưa chân ngày,
Tiếng buồn vang trong mây...
Chim rừng quên cất cánh,
Gió say tình ngây ngây,
Có phải sầu vạn cổ
Chất trong hồn chi�u nay ?
Tôi là ngư�i lữ khách,
Mầu chi�u khó làm khuây,
Ngỡ lòng mình là Rừng,
Ngỡ hồn mình là Mây,
Nhớ nhà châm điếu thuốc,
Khói xanh bay lên cây... (1)


(1) Ở đây chúng tôi chép theo bản in đầu tiên của Quê Ngoại năm 1942. Trong những lần tái bản, bài thơ được đổi tên là Chi�u và câu cuối được đổi thành:
Khói huy�n bay lên cây...









Laden with memories on my way home
I saw the dusk slowly snuff out the sun.
A mournful cry echoed amongst the clouds.
And the birds still lingered in the forest
While tipsy winds were filled with blissful love.
Is this the age-old fit of angst
That drives my soul deep down tonight?
Just as a wayfarer I am
I find no comfort in the dusky hues.
Taking my heart to be the woods,
Thinking my soul must be the cloud.
Homesick I then light up a smoke
Letting blue puffs rise to the trees. (1)


Translated by Thomas D. Le
10 December 2004... here!
(1) This version comes from the 1942 edition. Later editions changed the poem's title to Eventide, and the last verse reads,
Letting black puffs rise to the trees.

Tài liệu đính kèm(s)

 chieutimdanthocopybh5.gif ( 81.5k ) Số lượng tải: 6
 chieuduongthieutuoccopyvc9.gif ( 74.04k ) Số lượng tải: 6

 

[kinhk19c]

Tuyệt lắm "Chi�u"!

K